1960’lı yılların sonunda ilk kez Amerika’da piyasaya sürülen sporcu içecekleri, egzersiz öncesi, sırası ve sonrasında sporcuların tüketmesi için tasarlanmış, hazır ticari ürünlerdir.
SPORCU İÇECEKLERİNİN İÇİNDE NELER VAR?
HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİP OLMALI?
İÇİNDEKİLER:
Su: Vücuttan ter ile atılan suyun geri karşılanması için eklenmiş olup, içeceğin ana maddesidir.
Sodyum: Vücuttan egzersiz süresince atılan sodyumu karşılamak için eklenmiştir. Suyun emilimini arttırmaya yardımcı olur.
Karbonhidrat: Sporcuya egzersiz süresince enerji sağlar. Vücuttaki glikojen depolarının korunması ve tükenmesini geciktirme işlevi görür. Sporcu içeceklerinin toplam hacimlerinin % 6 ila 9’u çeşitli karbonhidratlardan oluşmaktadır. Bu oran, vücut sıvılarının yoğunluğuna eşit olduğundan dolayı sporcu içecekleri izotonik içecekler olarakta adlandırılabilir. Genellikle, monosakkaritlerden glikoz ve fruktoz, disakkaritlerden sukroz içerir. Maltodekstrin içeren sporcu içecekleri de yaygındır. Sporcu içeceğinin içerdiği karbonhidrat miktarı önem taşımaktadır. Az miktarda karbonhidrat, sporcu içeceğine yeterli tatlılığı sağlayamaz ve tüketilmesi zorlaşır. Çok fazla miktarda karbonhidrat ise, gastrik boşalmayı geciktirir, emilimi yavaşlatır. % 6- 8 karbonhidrat içeren sporcu içecekleri tercih edilmelidir. Daha fazla karbonhidrat içeren içecekler, sporcu da sindirim sistemi sorunlarına ve egzersiz esnasında karın şişliğine neden olabilmektedir.
Elektrolitler: Egzersiz süresince kaybedilen elektrolitlerin geri kazanılması amacı ile bazı sporcu içeceklerine aynı zamanda, potasyum, klor, fosfat gibi elektrolitler de eklenmiştir.
Vitaminler: Sporcu içeceklerine vitaminlerin eklenmesi de son dönemde sıkça rastlanan bir uygulamadır.
Aminoasitler: Bazı sporcu içeceklerine performansı arttırdığı iddia edilen aminoasitler de eklenmektedir. Aminoasitlerin performansı arttırıcı etkisi konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Vitamin ve aminoasit içeren sporcu içecekleri de piyasa da yer almaktadır.
İyi bir sporcu içeceği; sporcunun kendi isteği ile daha fazla sıvı tüketmesini sağlamalı, hızla bağırsaklardan emilmeli, içerdiği karbonhidrat ile performansı desteklemelidir.
EGZERSİZ ÖNCESİNDE; İzotonik ya da hipotonik sporcu içecekleri ya da su tüketimi önerilmektedir.
EGZERSİZ ESNASINDA; Yapılan araştırmalar, sodyum içeren izotonik sporcu içeceklerinin egzersiz sırasında tüketiminin performansa olumlu etki ettiğini göstermektedir.
EGZERSİZ SONRASINDA; Karbonhidrattan zengin bir öğünün tüketilememesi durumunda, karbonhidrattan zengin bir ara öğün ile sodyum içeren izotonik bir sporcu içeceğinin tüketilmesi önerilmektedir.
İÇECEĞİNİZİ KONTROL ETTİNİZ Mİ?
Antrenman döneminde, size uygun olan sporcu içeceğini deneyerek belirlemelisiniz. Yarışmadan önce, hiç denemediğiniz bir sporcu içeceğini denemekten sakının.
Tüketeceğiniz sporcu içeceğini belirlemeden önce şu üç sorunun cevabını bulmalısınız:
Sporcu içeceğiniz hipotonik mi, izotonik mi yoksa hipertonik mi?
Hangi tür ve ne miktarda karbonhidrat içeriyor?
Sodyum içeriyor mu?
REFERANSLAR
1) Manore M., Thompson J. (2000) Sports Nutrition for health and performance Human Kinetics, USA
2) Ridgway J. (1994) Food for sport Broadwall Houses, London
3) Ronald J. Maughan, Robert Murray (2001) Sports drinks: basic science and practical aspects, CRC Press, Londra