Hayatımıza geçen senelerde giren ve daha probiyotikler kadar popüler olamamış prebiyotikler, aklımıza takılan yeni soruları da beraberinde getirdi… Yapıları neydi, nerden gelmişlerdi, ne işe yarıyorlardı? Ve neden probiyotikler bu kadar meşhur olmuşken prebiyotiklerin pabucu biraz da olsa dama atılmıştı? Bunlar ve daha fazlası prebiyotikler dosyamızda…
PREBİYOTİK NEDİR?
Prebiyotikler, kısaca barsaklarımızda yaşayan yararlı bakterilerin besin kaynağı olarakta tanımlanabilir. Prebiyotikler, karbonhidrat yapılı olup, genelde oligosakkarit grubu prebiyotik etkiye sahiptir. Prebiyotikleri, doğal olarak besinlerimizde bulunan bazı karbonhidratlardan karşılayabileceğimiz gibi, son zamanlarda besin endüstrisinde de bazı ürünlere eklenmeye başlanmıştır.
EN BİLİNEN PREBİYOTİK GRUBU NEDİR?
Günümüzde en yaygın olarak bilinen ve sağlığa olan olumlu etkileri tanımlanmış prebiyotik grubu, frukto-oligosakkaritlerdir. Frukto-oligosakkaritler, diğer posa kaynaklarından farklı olarak tatsız değillerdir.
Doğal olarak hangi besinlerde bulunur?
– Soğan
– Pırasa
– Sarımsak
– Bezelye
– Hindiba Otu
– Domates (az miktarda)
– Yer elması – Arpa ve çavdar (az miktarda)
– Muz
– Kuşkonmaz
Satın aldığım hangi ürünlerde olabilir?
Ülkemizde genelde diyet ürünlerine (bisküvi, kek, puding vs.) ve bazı ketçaplara eklenmekte olan prebiyotikler, dünyada meyveli yoğurtlara, dondurulmuş tatlılara ve süt ürünlerine de eklenmektedir. Ayrıca birçok bebek maması günümüzde prebiyotik içermektedir.
HANGİSİ DAHA YARARLI?
Günümüzde birçok farklı karbonhidrat türevinin prebiyotik etkili olduğu saptanmıştır; fakat bazıları için yapılan araştırmalar devam etmektedir. Bazı prebiyotiklerin diğer prebiyotiklere göre daha etkili oldukları bilinmektedir ve bu farklılıklar kimyasal yapılarından kaynaklanmaktadır.
Bütün kalın barsak boyunca etkisini gösterebilen prebiyotikler, hastalıklar üzerinde en etkili grup olarak gösterilebilir.
PREBİYOTİK-PROBİYOTİK DOSTLUĞU
Prebiyotikler ve probiyotiklerin dostluğuna verilen isim simbiyotiktir. Simbiyotikler de prebiyotikler gibi barsakta yaşayan yararlı bakterilerin çoğalmasını sağlayarak, barsak sağlığını korur.
ANNE SÜTÜNDE DE VAR!
Her fırsatta anne sütü bir bebek için en ideal besindir denmesinin o kadar çok sebebi var ki… Bunlardan biri de anne sütünün de prebiyotik içeriyor olması. Bebeğinizi anne sütü ile beslemeniz, barsaklarının sağlıklı olması için yeterlidir. Tabi ki ek besinler verirken genel temizlik kurallarına dikkat ediyorsanız…
Sağlığa olan olumlu etkileri nedeni ile prebiyotik ve probiyotikler bebek mamalarına da eklenmiştir.
KİMLERE DAHA YARARLI?
Prebiyotikler herkes için yararlı olmakla birlikte, barsakları daha duyarlı olan bebekler, çocuklar ve yaşlılar için daha önemlidir. Çünkü bu yaş gruplarında barsakların kötü bakterilere karşı duyarlılığı daha fazladır.
PREBİYOTİKLER NE İŞE YARAR?
-Barsak sağlığını korurlar.
-Kabızlığı önlerler.
-Kolon kanserine karşı koruyucu etkisi olabilir. Araştırmalar devam etmektedir.
YAN ETKİSİ VAR MIDIR?
Gereğinden fazla tüketimde gaz, şişkinlik ve ishal gibi sorunlara neden olabilir. Her şeyde olduğu gibi, prebiyotiklerde de önerilen miktarları aşmamakta yarar vardır.
REFERANSLAR
1)Gibson G.R. (2004) Prebiotics, Best Practice&Research Clinical Gastroenterology,
2)NICUS Probiotics and Prebiotics, Stellenbosh