Ülkemizde maalesef birçok birey tansiyon hastasıdır. Kişilerde kalp hastalığı gibi sessizce gelişmesi nedeni ile kişiler bunun çok farkında değildir. Yüksek tansiyon problemleri saptanıp önlem alınmaz ise kalp, böbrek ve beyinde de problemler çıkabilir. Özellikle kalp krizi riski için en büyük etmen yüksek kan basıncıdır.
Nedir yüksek kan basıncı?
Yüksek kan basıncı veya hipertansiyon hepimizin duymuş olduğu bir kavramdır. Peki, bu kavramın tam anlamı ile ne olduğunu biliyor muyuz?
Yüksek kan basıncı çeşitli nedenlerle bireylerin damarlarını daralması sonucunda, kan damarlarının duvarlarında normalden yüksek kan basıncının meydana gelmesidir. Bu olay beyinde meydana gelir ise felç oluşma riski meydana gelmektedir.
Acaba sizde risk altında mısınız?
Yüksek kan basıncının nedenleri tam olarak bilinmemesine rağmen, sağlık uzmanları tarafından risk altında olan kişiler tanımlanmıştır.
İşte risk altında olan bireyler ve çözümleri…
—Tansiyonunuz yüksek ise, ilk düşünülen olgu bunun genetik faktörler sonucunda meydana geldiğidir. Çünkü Amerika, Asya ve Avrupa’daki bireylerdeki sodyuma duyarlılık birbirlerinden farklıdır. Amerika ve Asya kökenli bireylerde bu risk yüksekken Avrupalı kökenli insanlarda bu risk daha azdır.
—Yaşınız en önemli etmenlerden biridir. Çünkü yaş ilerledikçe yüksek kan basıncının meydana gelme riski daha yüksektir. Ama bu yaşlılık döneminde kesinlikle yüksek tansiyon meydana geleceği anlamı taşımamaktadır. Kadınlarda menapoz döneminden sonra, yüksek tansiyon riski artarken, erkeklerde 50’li yaşlardan sonra risk daha artmaktadır.
—Sağlık uzmanları tarafından değerlendirilen bel/kalça oranı, yüksek tansiyon için risk taşıyıp taşımadığınızın bir standardı olarak kullanılmaktadır. Bu oran erkeklerde en yüksek 1 iken, kadınlarda 0,8 olmalıdır. Eğer fazla kilolarınız var ise, yüksek tansiyon riskinizi azaltmak için bu kilolarınızdan kurtulmalısınız.
—Vücudunuzun direnç kazanması ve sağlıklı olması için, yeterli ve dengeli beslenme kadar fiziksel aktivitede önem taşımaktadır. Fiziksel aktiviteyi her birey, bir yaşam biçimi haline getirmelidir. Bu sadece hipertansiyon riskini azaltmak için değil daha zinde bir beden için gereklidir.
—Sigara her hastalığın altından çıktığı gibi, hipertansiyon riskini arttırmada da bir etken olabilir. Çünkü kalp sağlığınızın bozulmasında en büyük etmenlerden biride sigaradır. Sigarasız bir hayatı tercih etmelisiniz.
—Yüksek kan basıncı riskini arttıran etmenlerden biride alkol kullanımıdır. Erkeklerde bir günde alkol kullanımı ikiyi geçmemesi önerilirken, kadınlarda bir içki geçilmemesi önerilmiştir.
—Tuz içerisinde bulunan sodyum nedeni ile yüksek kan basıncı riskini arttırmaktadır. Bu sebeple tuz tüketiminizi en aza indirmeli ve yaşınız ilerledikçe de mutfağınızdan çıkarmalısınız. Günlük tuz tüketiminiz 2g’ı geçmemelidir.
—Diyabetli bireylere tuz tüketiminin azaltılması önerilmektedir. Bunun nedenlerinin başında, diyabetin kontrol altına alınmadığı zaman yüksek kan basıncına da sebep olmasıdır.
—Sebze ve meyve tüketimi az olan veya hiç olmayan bireylerde yüksek tansiyon riski daha yüksektir. Bu sebeple günde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmesi çok önemlidir. Çünkü sebze ve meyvelerde bulunan potasyum minerali, kan basıncınızın dengelenmesinde önemli bir işlevi vardır. Özellikle domates, patates, muz ve portakal gibi meyve ve sebzeler.
—Süt tüketiminizi sadece kalsiyum almanız açısından değil, aynı zamanda potasyum alabilmeniz açısından da öneriyoruz. Günde en az 2 porsiyon süt veya ürünleri tüketmeye özen göstermelisiniz.
Bireylerin tansiyonu 120/80 olmalıdır. Tansiyonunuzu sürekli olarak takip etmeli ve belli bir süre dengesizlik söz konusu ise kesinlikle doktor kontrolüne gitmelisiniz. Özellikle birkaç hafta tansiyonunuzun 140/90 civarında olması sizin risk altında olduğunuz anlamına gelmektedir. Yüksek kan basıncının tedavisi ise ilaç, diyet ve fiziksel aktiviteyi de kapsayan yararlı yaşam şekli değişikliğidir.
REFERANSLAR
1)Duyff RL. Çeviri Ed: Prof. Dr. H. Tanju BESLER, Prof. Dr. Sevinç YÜCECAN, Prof. Dr. Gülden PEKCAN, Dr. Berat NURSAL TOSUN, Amerika Diyetisyenler Derneği’nin GELİŞTİRİLMİŞ BESİN ve BESLENME REHBERİ, John Wiley&Sons, Inc. (İzniyle Dora Ticaret ve Gıda Sanayi A.Ş), New Jersey.
2)Ralph A. (1993) Human Nutrition and dietetics, Churchill Livingstone, Edinburgh