Profesyonel sporcular, performanslarını ve başarılarını arttırmak için değişik yolları denemeye başladığı günden bu yana ergojenik yardımların çeşitleri ve bu konuda yapılan reklâmların sayısı artmaya başlamıştır. Her gün piyasaya sürülen yüzlerce üründen acaba hangileri gerçekten beklenen etkiyi göstermektedir? Yoksa gördüğümüz ürünlerin bazıları sadece bir rüyanın iyi bir reklâm bombardımanı ile bizlere pazarlanmasıdır?
Ergojenik yardımlar, sporcuların performanslarını, güçlerini ve başarılarını arttırmak için kullanılan değişik tipte ürünlerden oluşmaktadır ve bu ürün yelpazesi her geçen gün takip edilemeyecek hızda artmaya devam etmektedir. Ergojenik yardımlar genel hatları ile beşe ayrılırlar. Acaba biz bu beş çeşit yardımdan hangilerini kullanıyoruz?
Haydi, ufak bir test ile kendimizi değerlendirelim…
Birinci grup ergojenik yardımları sporcular arasında kullanmayanların sayısı yok denecek kadar azdır. Hangi sporcu koşarken ayaklarının kuş gibi hafif olmasını ya da giydiği formanın geniş ve havadar olmasını istemez ki? Bu tür ergojenik yardımlar mekanik yardımlar olarak adlandırılırlar ve sporcu kendine uygun olanı kullandığında herhangi bir soruna neden olmazlar.
İkinci grup yardımlar; psikolojik yardımlardır ve sporcunun motivasyonunu artırmak için kullanılırlar. Hipnoz ya da psikolojik terapiler bu grupta yer almaktadır.
Diğer bir grup ise fizyolojik yardımlar olarak adlandırılırlar. Bu grupta ülkemizde pekte yaygın olmayan kan dopingi gibi yöntemler yer almaktadır.
Son iki grup sporcuların ve üreticilerin ilgisini daha fazla çekmektedir. Dördüncü grupta anabolik steroid ve kafein gibi kimyasal destekler yer almaktadır ve bu grup farmakolojik yardımlar olarak adlandırılır. Son grup ise, besinsel desteklerdir ve fiziksel kuvveti arttırmak için kullanılırlar. Aramızda kreatin ya da protein suplementası isimlerini daha önce duymamış bir sporcu var mı? Bu tür desteklerin hepsi besinsel desteklerdir ve günümüzde en hızlı genişleyen sektörlerden biridir.
KULLANMAK ya da KULLANMAMAK… İŞTE BÜTÜN MESELE BU…
Gazetelerden, dergilerden ve ya internetten gördüğünüz bir ürünü kullanmaya karar verdiniz ya da sizi destekleyen bir arkadaşınız yeni çıkan bir ürünle kapınızı çaldı. Motivasyonunuzun olumlu etkileneceğinden, başarınızın ve madalya sayınızın artacağından emin misiniz? Acaba seçtiğiniz ürünle ilgili gördüğünüz her reklâm ya da aldığınız her bilgi doğru mu? Yoksa daha bütün etkilerinden emin olunmayan bir ürünle beraber bilinmeze doğru mu yol almak üzeresiniz? Şimdi ne yapmalısınız? Kullanmaya başlamadan önce iki kere düşünmenizde ve bir sağlık kuruluşuna danışmanızda fayda var. Bu konu ile ilgilenen doktorlar ve diyetisyenler size ürünün içeriği ve olası etkileri hakkında bilgi verecek ve yararlı önerilerde bulunacaktır.
Eğer ürün çok kısa sürede mucizevî etkiler yaratmayı vaat ediyorsa; gizli, sihirli formül diye tanıtılıp içeriği açıklanmıyorsa; ürün hakkında yapılan araştırmalar sınırlı ve reklâma dayalı ise ya da yeni keşfedilen ve daha etkin olarak test edilmeyen bir madde içeriyorsa ürünü kullanmaktan vazgeçmenizde ya da bir uzmana danışmanızda yarar vardır. Bilimsel araştırmalarla desteklenmeyen ürünlerden uzak durmak sağlığınız ve bütçeniz için daha olumlu olacaktır. Yan etkiler ve ürünün yasal olup olmadığı öğrenilmesi gereken diğer konulardır.
BİR DE YASAKLANMIŞ ÜRÜNLER VAR
Aylardır antrenmanlardan antrenmanlara koşuyor, kaslarınıza ve bedeninize özen gösteriyor, diyetisyeninizin yardımı ile vücut ağırlığınızı koruyor ve dengeli besleniyorsunuz. Kısacası büyük güne hazırsınız. Bir rüyayı yasaklanmış bir ergojenik ürün kullanarak kâbusa çevirmeyin. Diyetisyeninize ve bu konuda eğitimli diğer uzmanlara danışın, yasaklanmış ürünlerden dolayı yarışınızdan, maçınızdan ve kupanızdan olmayın.
Dünya Anti-Doping Ajansı’nın 2006 yılı için belirlenmiş olan yasak listesinde yer alan ürünler arasında anabolik ajanlar, stimulanlar, narkotik ürünler, diüretikler, maskeleyici ajanlar, peptid hormonlar ve beta-bloker ajanlar yer almaktadır. Her spor türü için yasak ürünler olduğu gibi, sadece bazı spor türlerinde yarışan sporcular için de yasak olan ürünlerde olduğunu unutmayın…
REFERANSLAR
1) Ersoy G., Karakaya G. (2005) Besinsel Ergojenik Yardım, Ankara
2) Kinch R. (2006) Ergojenic Aids Lecture Notes, Oxford
3) Ridgway J. (1996) Food for Sport, Boxtree, London